هتل آبعلی؛ سرمایه ای ملی که متروکه شد

به گزارش خبرنگار مهر در دماوند، بنای تاریخی "هتل آبعلی" یا به قول اهالی محلی "شاله اوزنه" بعنوان نخستین بنای بتنی کشور و اولین میهمانسرای سبک مدرن ایران در فاصله 45 کیلومتری پایتخت و بر فراز دامنه های مشرف بر بخشهای شرقی شهر آبعلی استقرار یافته است.

این بنای تاریخی در دو بخش مجزای ساختمان سفید رنگ دو طبقه امتدا یافته در جهت شمال به جنوب و قائم بر ضلع شمالشرقی است و بخش اصلی، شامل سازه ای سه طبقه دارای اماکن اسکان، سلف سرویس، سالن اجتماعات و اتاقهای اداری تقسیم شده است.

از دیگر بخشهای این هتل می توان به سالن نسبتا بزرگ طبقه دوم، فضای نامنظم بیضی شکل بخشهای انتهایی، تزئینات گچبری سقف و نقوش گل و بوته ستونهای میان سالن اشاره کرد. 

بتن، اصلی ترین مصالح بکار رفته در این سازه محسوب می شود و برای اجرای سقف و جهت جلوگیری از سنگینی بیش از حد طی ابتکاری جالب مشابه بلوکهای امروزی، از قوطیهای حلبی در فواصل میانی بتنها استفاده شده است.

در و پنجره های بنای هتل آبعلی چوبی، نماهای داخلی بدنه دیوار گچبری، نمای بیرونی ساختمان اصلی سیمان تگری زردرنگ و سقف آن از گالوانیزه ساخته شده است.

این هتل بنابر روایات اهالی سالخورده شهر آبعلی در سالهای 1314 تا 1316 توسط "موسیو منگنف" مهندس طراح اهل شوروی سابق به همراه دو همکاری آلمانی خود با نامهای "ژرژ" و "آندرانیک" احداث شده است. 

اداره املاک پهلوی که بعدها به بنیاد پهلوی تغییر نام پیدا کرد نخستین متولی بنای مذکور محسوب می شود که در اواخر حکومت این رژیم خودکامه و ستمگر به چهار عرب بیروتی واگذار شد و کاربری آن به مکانی جهت اشاعه فسق و فجور تغییر وضعیت یافت اما پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تولیت هتل آبعلی در قالب فضایی فرهنگی به بنیاد مستضعفان و جانبازان سپرده شد.

تخریب هتل آبعلی و گلایه های مردمی

البته تمامی این مطالب بر اساس متون تاریخی و سخنان اهالی محلی این شهر که برخی از آنها در مراحل ساخت و ساز هتل آبعلی بعنوان کارگر حضور داشتند تهیه شده است اما وضعیت امروز هتل آبعلی مغایر با مباحث بخش نخست این گزارش است چراکه با نگاهی به تصاویر تهیه شده از این هتل دیده می شود بر اثر بی مسئولیتی متولیان اکنون مدتهاست هتل به حال خود رها شده و از طرف دیگر تزئینات هتل به شکلی غیراصولی از جای خود جدا و به مکانی خارج از محوطه انتقال داده شده است. 

در این میان شاید بکار بردن واژه اسفناک پیرامون وضعیت کنونی این اثر تاریخی بیراه نباشد که شیشه های شکسته، بنایی رها شده و تخریب فضاهای داخلی هتل خود گویای مظلومیت این اثر ملی است.

جوانی دانشجو درباره هتل تاریخی به خبرنگار مهر گفت: هتل آبعلی در روزهای نخستین سقوط حکومت طاغوت توسط عده ای سودجو و به بهانه از بین بردن آثار دوران پهلوی مورد هجمه و غارت اموال قرار گرفت و به بسیاری از بخشهای آن آسیبهایی جدی وارد شد.

وی ادامه داد: داشتن آثار تاریخی برای اهالی هر جامعه یک مزیت برتر جهت رشد اقتصادی و متعاقبا توسعه فرهنگی محسوب می شود اما بخش عمده ای از میراث شهر آبعلی در سایه بی مهری مسئولان در مسیر تبدیل شدن به مکانی متروکه قرار گرفته است. 

معلمی اهل آبعلی نیز یادآور شد: فضای خاص فرهنگ درباری نوعی ضدیت با منش مذهبی و ملی ایرانیان قلمداد می شد اما هتل آبعلی تنها محلی نیست که به شاهان ستمگر گذشته تعلق داشت بلکه کاخهای متعدد دیگری در کشور وجود دارد که امروزه بعنوان موزه برای بازدید مردم، محلی جهت استقبال و پذیرایی از میهمانان خارجی و البته عبرت آموزی ستمگران دیگر ملل جهان تبدیل شده است.

وی با اشاره به سایر آثار تاریخ معاصر افزود: اگر قرار باشد اثری ملی به جهت کاربری نادرست گذشته خود تخریب شود پیش از آبعلی کاخهای دیگری همچون سعدآباد را می بایست به ورطه نابودی کشاند زیرا قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی در این اماکن نه قرآن تلاوت می شد و نه مراسم مذهبی برپا بود.

نوجوانی نسبتا متعصبتر از دیگر همسالان بومی خود ضمن گلایه از وضعیت موجود گفت: معمولا مردم در دیگر نقاط جهان و حتی ایران برای مقابله با چنین رفتار ناشی از بی توجهی مسئولان، مردم اعتراض می کنند و آنقدر پیگیر می شوند تا مسئله حل شود و وضعیت امروز هتل آبعلی نیز نیازمند فعالیتهایی از این دست است.

مسئولان بنیاد مستضعفان و جانبازان به خود بیایند

امام جمعه شهرهای آبعلی، پردیس، بومهن و رودهن نیز هم صدا با دیگر اهالی این شهر و شهرستان دماوند لب به اعتراض گشود و گفت: رها شدن هتل آبعلی در وضعیتی نامناسب گلایه های مردم و مسئولان این منطقه را بدنبال داشته است.

این مسئول ادامه داد: هتل آبعلی در ردیف اموال بیت المال قرار دارد و باید در حفظ و حراست از این بنای تاریخی و قابل استفاده حداکثر تلاش صورت گیرد.

وی با بیان اینکه مسئولان بنیاد مستضعفان و جانبازان باید به خود بیایند، عنوان کرد: مسئولان بنیاد مستضعفان و جانبازان بعنوان متولیان این بنا باید کمی به خود بیایند و در حال حاضر این پرسش مطرح است که اگر اثر مذکور از اموال شخصی آنها بود آیا چنین رفتاری درباره آن ملک صورت می گرفت.

پیگیری موضوع هتل از نهاد رهبری

اسماعیلی پیرامون وضعیت کنونی این بنای تاریخی گفت: بنای تاریخی هتل آبعلی که در سالهای نه چندان دور پس از انقلاب بعنوان مرکزی اردوگاهی مورد استفاده قرار می گرفت در حال حاضر به یک محوطه متروک تبدیل شده است.

امام جمعه شهرهای پردیس، بومهن، رودهن و آبعلی بیان داشت: موضوع هتل آبعلی از طریق دفتر مقام معظم رهبری درحال پیگیری است علاوه بر این طی بازدید چند روز گذشته استاندار تهران از این مکان گلایه های مردم و مسئولان به سمع و نظر ایشان رسید.

با تمامی این تفاسیر و در بیانی ساده باید گفت که هتل آبعلی تنها ابزاری در دستان دستگاه فاسد خانواده درباری و نوکران حلقه به گوش اطراف آنها طی سالهای پیش از انقلاب اسلامی بود بنابراین این اثر ملی که اردوگاه اقامتی زیبا و مرکز اشتغالزایی گردشگری مناسب است نباید به جهت کاربری چهار دهه گذشته تنبیه شود.

رفتار دوگانه مسئولان در قبال هتل آبعلی و دیگر بناهای تاریخ معاصر همچون سعدآباد در اذهان مردم این دیار به علامت سئوالی بزرگ تبدیل شده است.

شهر دو هزار و 641 نفری آبعلی در 50 کیلومتری شمالشرق استان تهران و در بخش رودهن از توابع شهرستان دماوند قرار دارد.

پیست اسکی آبعلی، هتل آبعلی و جلوه های اکوتوریسمی زیبا از جمله دیدنیهای این شهر محسوب می شود.

......................................................

گزارش و عکس: مهدی علمداری